Punkty spustowe – czym są i jak je uciskać? Proste ćwiczenia
Punkty spustowe to niewielkie obszary w mięśniach, które po naciśnięciu wywołują ogromny dyskomfort u pacjenta. Wynikają z nadmiernego napięcia mięśniowego, a ich leczenie wymaga wprawy i zrozumienia przyczyny dolegliwości. Pomaga jednak masaż oraz zabiegi fizykoterapeutyczne.
W tym artykule dowiesz się:
– jak zlokalizować punkty spustowe w mięśniach;
– dlaczego pojawiają się one w naszym ciele;
– co jest ich przyczyną;
– które techniki są najbardziej skuteczne w terapii punktów spustowych;
– w jaki sposób przeprowadzić masaż punktów spustowych w domu.
Obejrzyj video:
Czym są punkty spustowe?
Travell oraz Simons, czyli pierwsze osoby, które zajmowały się badaniem punktów spustowych (trigger point), określiły je jako małe węzły przykurczu w tkance mięśniowej. Są to niewielkie obszary – zwykle wielkości fasolki – o zwiększonym napięciu mięśniowym i sztywności. Po nacisku w punkt spustowy pacjent odczuwa tępy i promieniujący ból o dużym natężeniu.
Główną przyczyną bólu punktów spustowych jest nadmierne napięcie mięśniowe. Może ono jednak wynikać z wielu różnych przyczyn. Najczęściej mówi się o:
– chronicznym zmęczeniu;
– zbyt dużym wysiłku fizycznym;
– długotrwałym stresie;
– przebytych chorobach;
– wadach postawy czy złych nawykach, np. nieprawidłowej postawie przy biurku;
– braku aktywności fizycznej.
Najczęściej punkty spustowe występują w obszarze przyczepów lub brzuśca mięśnia. Lokalizuje się je na całym ciele – od karku, szyi czy przedramion, aż po brzuch, plecy, pośladki czy uda.
Takie guzki mogą, ale nie muszą przyczyniać się do innych dolegliwości. Czasem powstanie punktów spustowych powoduje również:
– bolesne miesiączki;
– biegunki;
– zawroty oraz migrenowe bóle głowy;
– bezsenność;
– zespół jelita wrażliwego.
Rodzaje i mechanizm powstawania punktów spustowych
Istnieją różne teorie na temat przyczyny tego problemu. Najbardziej prawdopodobna mówi o tym, że punkty spustowe powstają w wyniku przykurczu niewielkiej części mięśnia, powodując niedokrwienie tkanek i wydzielanie m.in. kwasu mlekowego. Niedokrwienie powoduje ból w obrębie punktu spustowego oraz tzw. ból rzutujący, zlokalizowany w zupełnie innym miejscu, zgodny jednak z pewnym wzorcem.
Ze względu na dolegliwości, które wywołują, wyróżniamy punkty spustowe:
– aktywne: wywołują one ból zarówno w trakcie ucisku, jak i przy spoczynku;
– utajone: dolegliwości bólowe pojawiają się dopiero po uciśnięciu napiętego miejsca w mięśniu.
Jak zlokalizować punkt spustowy?
Lokalizacja punktów spustowych wymaga dużego doświadczenia. Dlatego też dobrze jest udać się do profesjonalnego fizjoterapeuty, który z łatwością, wykonując odpowiednie badania, znajdzie bolesny punkt w Twoim ciele i zniweluje go. Możesz też spróbować zlokalizować punty spustowe samodzielnie.
W jaki sposób?
Opuszkami palców dokładnie zbadaj mięsień, szukając na nim obszarów, które charakteryzują się większą tkliwością, sztywnością czy napięciem. Następnie uciskaj te miejsca mocniej i w różnych kierunkach. Szukaj takich punktów, które powodować będą u Ciebie ból nie tylko w miejscu ucisku, ale też ten rzutujący do innych miejsc w ciele. Nie musisz lokalizować w mięśniu zgrubienia – w niektórych przypadkach będzie Ci je trudniej znaleźć ze względu na jego niewielki rozmiar.
W skrócie punkt spustowy charakteryzuje się:
zwiększoną twardością, sztywnością mięśnia w porównaniu z jego resztą;
– większą nadwrażliwością przy normalnym ucisku;
– bólem promieniującym, inaczej rzutowanym, np. punkt spustowy na karku może wywoływać nieprzyjemne dla pacjenta migreny.
Terapia punktów spustowych – masaż i fizykoterapia
Niektóre techniki masażu oraz rozluźniania punktów spustowych można wykonać tylko u fizjoterapeuty lub z jego pomocą. Przyjrzyjmy się im bliżej.
Nakłuwanie punktów spustowych
Wykonywane jest przy pomocy cienkiej igły, którą wbija się w zwarty punkt spustowy. Nakłucie tego miejsca powoduje drżenie mięśnia, a następnie niwelacje punktu spustowego. Najczęściej do zabiegu wykorzystywane są igły do akupunktury.
- Spray and stretch
Mięsień, w którym znajduje się punkt spustowy zostaje schłodzony przy pomocy specjalnego sprayu, a następnie rozciągnięty. - Zastrzyki
Jest to metoda podobna do nakłuwania punktów spustowych, jednak oprócz przebicia do mięśnia dostaje się specjalny płyn. Ma on na celu rozluźnienie mięśnia oraz neutralizację kwasicy przez wypłukanie nagromadzonych się w środku płynów. Jest to jednak metoda ostateczna, gdy wszystkie inne zawiodą. - Fizykoterapia
W terapii punktów spustowych często wykorzystuje się takie zabiegi jak laseroterapię, magnetoterapię, ultradźwięki czy kinesiotaping.
Automasaż jako forma niwelowania punktów spustowych
Istnieją również domowe sposoby na punkty spustowe. Najskuteczniejszym z nich jest automasaż, który z powodzeniem przeprowadzisz w domu. Dzięki masażom domowym jesteś w stanie nie tylko częściej masować przykurczone mięśnie, ale też dopasowywać siłę oraz częstotliwość terapii do własnych potrzeb.
Mobilizacje uciskowe
Jest to technika, która polega na wywoływaniu nacisku na punkty spustowe. Przez około 10 sekund uciskaj bolesny obszar, wywołując niedokrwienie, a następnie pozwól mu się rozluźnić – przez około minutę lub więcej. Wywoła to przekrwienie tkanek, ich odżywienie i rozluźnienie, co przyczyni się do niwelacji punktu spustowego.
Z każdym kolejnym uciskiem możesz stopniowo zwiększać siłę.
- Rozluźnianie pozycyjne
Jest to technika podobna do poprzedniej, polegająca na ucisku tkliwych miejsc. Uciskamy jednak przez 90 sekund, szukając w tym czasie takiej pozycji ciała, która spowoduje zmniejszenie, a nawet kompletny zanik dolegliwości bólowych. - Masaż wibracyjny
Możesz go wykonać w domu z pomocą specjalnego urządzenia. Nie sprawdzi się on jednak w każdym przypadku. Wibracje mogą nie dotrzeć do punktów spustowych osadzonych głębiej. Wtedy konieczna będzie wizyta u specjalisty na tzw. masaż tkanek głębokich.
Leczenie punktów spustowych – podsumowanie
Bóle głowy, mięśni, bezsenność – punkty spustowe potrafią wywoływać wiele, niezwiązanych na pierwszy rzut oka innych dolegliwości. Jednak ich prawidłowa terapia, oparta głównie na masażu, przynosi szybkie i skuteczne rezultaty. Zniwelowanie bólu następuje od razu, a długotrwałe efekty widoczne są już nawet po kilku tygodniach od rozpoczęcia terapii.